W dniu 3 października 2019 r. zapadł długo oczekiwany wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie „polskiego” sporu w przedmiocie niedozwolonych klauzul umownych zawartych w umowie o kredyt indeksowany kursem franka szwajcarskiego (Kamil Dziubak oraz Justyna Dziubak przeciwko Raiffeisen Bank International AG Oddział w Polsce dyg. C-260/18).
Ku zadowoleniu kredytobiorców wyrok jest zgodny z ich interesem. TSUE uznał przede wszystkim, że prawo europejskie nie stoi na przeszkodzie, aby umowy kredytowe zawierające klauzule niedozwolone zostały przez polskie sądy unieważnione. Jednocześnie stwierdził, że „w zawartych w Polsce umowach kredytu indeksowanego do waluty obcej nieuczciwe warunki umowy dotyczące różnic kursowych nie mogą być zastąpione przepisami ogólnymi polskiego prawa cywilnego”. Kluczowym tym samym jest interes konsumenta, który kierując sprawę na drogę postępowania sądowego sam będzie mógł zdecydować, czy jego żądanie dotyczyć będzie stwierdzenia nieważności umowy w całości, czy też jedynie „odfrankowania” umowy poprzez stwierdzenie bezskuteczności klauzul waloryzacyjnych.
Zaznaczyć należy, iż wyrok TSUE został wydany na kanwie określonego stanu faktycznego i jest jedynie wskazówką dla polskich sądów w zakresie interpretacji dyrektywy o nieuczciwych warunkach umów, jednakże wydanie przedmiotowego wyroku powinno zwiększyć szansę frankowiczów na odzyskanie od banków znacznej część pieniędzy zapłaconych na ich rzecz. W świetle treści uzasadnienia orzeczenia tym bardziej zasadnym zdaje się formułowanie roszczeń w oparciu o stwierdzenie nieważności całej umowy bądź stwierdzenia bezskuteczności klauzul abuzywnych wobec kredytobiorców.
W przypadku „odfrankowania” kredytu bank obowiązany jest zwrócić kredytobiorcy nadpłacone przez niego dotychczas raty w związku z waloryzacją, natomiast w sytuacji unieważnienia umowy kredytobiorca, co do zasady winien być obowiązany do zwrotu wyłącznie otrzymanej od banku kwoty kredytu – bez odsetek i innych należności (umowa jest traktowana w sposób jakby jej nigdy nie było). W przypadku unieważnienia umowy strony zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego zobowiązane są do zwrotu wzajemnie otrzymanych świadczeń. Kwestia ta jest jednak skomplikowana i musimy poczekać na wykształcenie linii orzeczniczej w tym zakresie.
TSUE w dalszym ciągu pozostawia swobodę w zakresie interpretacji przepisów dyrektywy unijnej polskim sądom, jednakże dał jednocześnie zielone światło dla dochodzenia roszczeń związanych z kredytami indeksowanymi do franka szwajcarskiego. Istnieją duże szanse na to, iż po wydaniu wyroku TSUE ukształtuje się w sądach jednolita linia orzecznicza, która będzie uwzględniała przede wszystkim interes kredytobiorcy.
data dodania: 30 października 2019 r.